Κλίμαξ, Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου
ΛΟΓΟΣ ΠΕΜΠΤΟΣ
«Περί μετανοίας»
Ἀπόσπασμα ἀπό ἀπομαγνητοφωνημένη Ὁμιλία,
Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου
πού πραγματοποιήθηκε στό Πνευματικό Κέντρο τοῦ
Ἰ. Ν. Ἁγίου Νικολάου Νικαίας στίς 2 Ἀπριλίου 2011.
Μ Ε Ρ Ο Σ Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Ο
Ἐρωταπαντήσεις
Ἐρώτηση: - Τά παιδιά μας, πού δέν πᾶνε στήν Έκκλησία καί δέν ἐξομολογούνται;
Ἀπάντηση: – Λοιπόν θά ποῦμε καί γιά τά παιδιά σας, γιά τά παιδιά μας, πού δέν πᾶνε στήν Ἐκκλησία καί δέν ἐξομολογοῦνται. Αὐτό κοιτάξτε εἶναι τραγικό λάθος.
(Σημείωση: Τό λέγαμε καί προηγουμένως μέ κάποια μικρή ὀμάδα στό γραφεῖο).
Τό κάνουν οἱ γονεῖς, γιατί δέν ξέρουν νά μεγαλώσουν τά παιδιά τους δυστυχῶς. Οἱ γονεῖς δέν ξέρουνε τί σημαίνει γονιός, τί σημαίνει πατέρας, τί σημαίνει μητέρα καί τί σημαίνει ἀγωγή τῶν παιδιῶν. Καί κάνουν ἀκριβῶς τά ἀντίθετα ἀπό αὐτά, πού πρέπει νά κάνουν. Γιατί τά κάνουν;Πολύ ἁπλᾶ, διότι ἔχουν ἐγωισμό. Γιατί νομίζουνε πως τά ξέρουν. Σοῦ λέει κάποιος: «Νά πάω ἐγώ τώρα νά ἀκούσω τόν παπά»; Τί θά μοῦ πεῖ; Δέν ξέρω πῶς νά μεγαλώσω τά παιδιά μου;». Ἤ τοῦ λέει ὁ ἄλλος: «Τί νά πᾶς τώρα; Δέν ἔχεις ἐσύ λογική καί νοῦ;». Ἤ «Τί νά πάω ἐγώ νά διαβάζω τί λέει ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος γιά τά παιδιά»;
Λέει ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος γιά τά παιδιά; Λέει σᾶς πληροφορῶ καί λέει πολύ ὡραῖα πράγματα διαχρονικά, τά ὁποῖα ἰσχύουν καί σήμερα καί θά ἰσχύουν στόν αἰῶνα τόν ἅπαντα. Λοιπόν ἔχει μία ὁμιλία: «Περί κενοδοξίας καί πῶς πρέπει οἱ γονεῖς νά ἀνατρέφουν τά παιδιά τους». Μπορεῖτε, ἄν θέλετε, νά ψάξετε νά τή βρεῖτε καί νά τή διαβάσετε. Σήμερα ἔχουμε τόσες μεταφράσεις, τόσα ὡραῖα βιβλία, τά ὁποία δέν τά ἀξιοποιοῦμε.
Λοιπόν μπορεί νά πείτε: «Τί σχέση ἔχει ἡ κενοδοξία μέ τήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν; Ἔχει σχέση;». Τί εἶναι κατ’ ἀρχάς ἡ κενοδοξία; Εἶναι ἡ ἐπιζήτηση τῆς ἄδειας δόξας. Τά «μπράβο», «μπράβο» τῶν ἀνθρώπων. Αὐτή εἶναι ἡ κενοδοξία. Πού μᾶς ἀρέσει νά μᾶς ἀναγνωρίζουν, νά μᾶς ἀγαπᾶνε καί ἐπιτέλους νά μᾶς ἐκτιμᾶνε ἤ ἐπιτέλους ἐπιτέλους νά μᾶς ἀφήσουν καί στήν ἡσυχία μας. Πάντως νά μήν μᾶς ἐνοχλοῦν.
Ἀλλά συνήθως δέν μᾶς ἀρκεῖ αὐτό, θέλουμε κάτι περισσότερο. Ἔτσι; Νά μᾶς ἀνεβάζουν, νά μᾶς ἔχουν μέσα τους ψηλά. Λοιπόν αὐτό ὅλο δέν ἔχει καμία ἀπολύτως οὐσιαστική σημασία γιά μᾶς. Καί τά «μπράβο» πού θά σοῦ ποῦνε, δέν σέ ἀνεβάζουν οὐσιαστικά σέ τίποτα καί τά ἀντίθετα, πού θά σοῦ ποῦνε, δέν σέ κατεβάζουν. Ἐκεῖνο πού σέ ἀνεβάζει καί σέ κατεβάζει εἶναι ὁ Θεός. Γι’ αὐτό εἶπε καί ὁ Χριστός: «Μή σᾶς νοιάζει γιά τό τί θά σᾶς κάνουν οἱ ἄνθρωποι. Νά σᾶς νοιάζει μόνο γι΄Αὐτόν πού ἔχει τήν ἐξουσία νά σᾶς πάρει στή γέεννα τοῦ πυρός ἤ στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, στόν Παράδεισο».
Ἐμεῖς ὅμως ἀπό τή μικρή μας ἡλικία τί κάνουμε; Ἐμπνέουμε στά παιδιά μας αὐτή τήν ἀγάπη γιά τή μάταιη δόξα τῶν ἀνθρώπων. Ἀξιοπρέπεια σοῦ λέει ὁ ἄλλος. Ἔχουμε βάλει καί ὡραῖα ὀνόματα. Νά μή σοῦ θίξει τήν ἀξιοπρέπεια. Καί μαθαίνει τό παιδάκι ἀπό πολύ πολύ μικρό νά κυνηγάει τά «μπράβο» τῶν ἄλλων, ὄχι τή δόξα τοῦ Θεοῦ, τήν ἄκτιστη, θεία δόξα, ὅπως θά ἔπρεπε. Δηλαδή τό ἄκτιστο φῶς, τή δόξα τῶν ἁγίων. Ἀλλά τί; Τήν κούφια δόξα τῶν ἀνθρώπων, πού εἶναι βδέλυγμα μπροστά στόν Θεό. Γιατί αὐτή ἡ κενοδοξία καταργεῖ τήν ὑπερηφάνεια.
Καί ἡ ὑψηλοφροσύνη καί ἡ ὑπερηφάνεια εἶναι βδέλυγμα μπροστά στόν Θεό. Εἶναι ἀηδία. Ὁ Θεός τήν κάνει ἐμετό μαζί καί τούς ἀνθρώπους. Καί τούς ἀνθρώπους πού ἀγαπᾶνε αὐτή τή δόξα, τούς ὑπερήφανους τούς κάνει ἐμετό. Ἡ πιό μεγάλη ἁμαρτία δέν εἶναι τά σαρκικά καί ὅλα αὐτά οὔτε οἱ φόνοι. Ακόμα πιό μεγάλη ἁμαρτία εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια. Ἡ νόσος τοῦ διαβόλου. Ἀπό ἐκεῖ ξεκινᾶνε ὅλα τά ὑπόλοιπα.
Λοιπόν καί αὐτή τήν ὑπερηφάνεια τήν τρέφουμε στά μωρά μωρά. Πῶς τήν τρέφουμε; Μέ τά κανακέματα πού τούς κάνουμε. «Χρυσό μου, ἀργυρό μου, κορώνα μου, κούκλα μου κτλ. κτλ.». Τά ξέρετε. Τά χαϊδέματα, ὅλα αὐτά. Θά πεῖς: «Δέν πρέπει; Ἀφοῦ τό παιδάκι τά θέλει». Τα θέλει τό ἄρρωστο παιδάκι. Γιατί κληρονομοῦμε τήν ἀρρώστια ἀπό τούς γονεῖς. Καί ἀπό τούς προγόνους. Ποιά ἀρρώστια; Αὐτή τήν ἀρρώστια: Νά ἀγαπᾶμε τήν κενοδοξία. Ἀλλά τήν ἔχουμε ἁπλῶς ὡς ροπή. Προσβάλλεται λοιπόν τό παιδάκι από τήν αρρώστια αὐτή από τή στιγμή, πού θά δεῖ ὅτι ὁ γονιός του τήν καλλιεργεῖ αὐτή τήν ἀγάπη καί τοῦ λέει ὅτι: «Ναί, αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς ζωῆς σου. Νά ἀποκτήσεις τήν ἐκτίμηση τοῦ κόσμου, νά φτιάξεις τή ζωή σου ἔτσι, νά κάνεις κάτι, νά ἀνέβεις κοινωνικά». Αὐτούς τούς στόχους δέν βάζουμε; Ποιός μᾶς τούς ἔβαλε; Οἱ γονεῖς μας καί μετά οἱ παππούδες, οἱ γιαγιάδες.
Ἐμεῖς καταστρέφουμε τά παιδιά μας. Μήν λέμε ὅτι φταῖνε τά παιδιά. Δέν ξέρουμε νά μεγαλώσουμε τά παιδιά μας. Διαβάστε τόν Γέροντα Πορφύριο στό κεφάλαιο Περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν, πού ἔχει στό βιβλίο του Βίος καί Λόγοι. Εἶναι ἕνα -ἴσως τό κορυφαῖο- θεολογικό βιβλίο τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα, πολύ ἁπλό καί γεμάτο σοφία. Διαβάστε το κεφάλαιο Περί ἀγωγῆς τῶν παιδιῶν νά δεῖτε τί λέει αὐτός ὁ Ἅγιος ἄνθρωπος, πού ἦταν φωτισμένος ἀπό τόν Θεό, ἀπό τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ.
Ὄχι «μπράβο» στά παιδιά, ὄχι καλλιέργεια τῆς κενοδοξίας. Αὐτά πού λέει καί ὁ Ἱερός Χρυσόστομος: «Μή στολίζετε τά παιδιά σας». Τάχουμε κάνει τά παιδιά, τί νά πῶ; Μανεκέν, στιλάκια; Τά μικρά τά κοριτσάκια λές καί εἶναι οἱ κυρίες, ἄς ποῦμε. Καταστρέψαμε τήν παιδική ἠλικία. Τά διαλύσαμε τά παιδιά. Γιατί; Γιατί ἔχουμε τήν εὐθύνη οἱ ἴδιοι. Μιά γυναίκα πού βαφότανε πρίν πενήντα χρόνια, πού ἔβαφε τά νύχια της, τά μαλλιά της, τά χείλη της τί ἤτανε; Ἐ; Πέστε μου.
- Πόρνη.
- Πόρνη! Σήμερα τί γίνεται; Πάει νά καθιερωθεῖ, νά γίνει κατεστημένο ὅτι ἔτσι πρέπει νά εἶσαι. Δηλαδή βλέπετε πώς ἡ ἀλλοτρίωση πάει νά γίνει κάτι τό φυσιολογικό. Θά πεῖς εἶναι ἀλλοτρίωση; Ποῦ τό ξέρω ὅτι εἶναι ἀλλοτρίωση; Διαβάστε τούς κανόνες τῆς Έκκλησίας, νά δεῖτε.
Διαβάστε τά ὀνόματα τῶν τελωνίων. Ὑπάρχει εἰδικό τελώνιο, πού λέγεται: «Χρωματοπροσωπίας». Τό ξέρετε; Χρωματοπροσωπία, ξέρετε τί εἶναι; Νά χρωματίζεις τό πρόσωπό σου. Ναί. Καί αὐτό τό τελώνιο θά σέ σταματήσει, θά σοῦ πεῖ: «Ἐ; Ποῦ πᾶς; Ἐδῶ, εἶσαι δική μου. Δέν βαφόσουνα; Ἐ, κάτσε ἐδῶ. Καί δέν θά μπορέσεις νά πᾶς στόν Θεό. Βλέπετε πόσο σημαντικό εἶναι; Μά λές: «Τόσο σημαντικό;». Βέβαια, γιατί ἀλλοιώνεις τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ.
Τό πρόσωπό σου εἶναι ὁ Χριστός, εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Μπορεῖς σέ μιά εἰκόνα νά πᾶς νά βάψεις τά χείλη, ἄς ποῦμε τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας; Δέν εἶναι βεβήλωση; Ἐ, τήν ἴδια βεβήλωση κάνεις στόν ἑαυτό σου. Ἤ νά βάφεις τά μαλλιά τῆς Παναγίας; Καταλάβατε τί κάνουμε; Ἐπειδή δέν ξέρουμε, ποιοί εἴμαστε. Δέν ξέρουμε τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὁ Χριστός, ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Βλέπεις ἕναν ἄνθρωπο, τόν Θεό βλέπεις, τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ βλέπεις. Πῶς σέβεσαι μιά εἰκόνα; Ἔτσι πρέπει νά σέβεσαι τόν ἑαυτό σου κατ’ ἀρχάς.
Βλέπετε, κάνουμε τραγικά λάθη καί μετά θά πάρει καί τό παιδάκι τίς μπογιές τῆς μαμᾶς καί θά βαφτεῖ καί αὐτό. Ἔτσι δέν γίνεται; Στήν ἀρχή κρυφά, μετά φανερά. Γιατί ἡ μαμά κάθεται μέ τίς ὥρες μπροστά στόν καθρέφτη ἤ και ἡ γιαγιά. Τώρα εἶναι καί οἱ γιαγιάδες ὄχι μόνο οἱ μαμάδες. Λοιπόν. Καί οἱ παππούδες, νά λέμε καί γιά τούς ἄντρες –συγγνώμη, μήν τά βάζω μόνο μέ τίς γυναῖκες- καί οἱ ἄντρες τό κάνουν. Ναί, δυστυχῶς ἔχει προχωρήσει πολλή ἡ ἀλλοτρίωση. Λοιπόν εἶπα μόνο ἕνα παράδειγμα. Πώς καλλιεργοῦμε τήν κενοδοξία στά παιδιά ἀπ’ τά στολίσματα.
Διαβάστε τί λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος νά δεῖτε ὅτι τά λέει ἀπό τότε. Λέει: «Ἡ μάνα πρέπει νά μάθει στό κοριτσάκι της νά εἶναι ἁπλό, νά μήν στολίζεται. Νά ἐπιδιώκει τόν ἐσωτερικό στολισμό, τίς ἀρετές δηλαδή. Καί ἐπιτέλους ἔχουμε τήν Ἁγία Γραφή. Δέν διαβάζεις Ἱερό Χρυσόστομο; Διάβασε τό Εὐαγγέλιο, διάβασε τίς Έπιστολές. Τί λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος; Μή φτιάχνετε λέει περιπεπλεγμένα τά μαλλιά σας, οὔτε νά στολίζεστε ἀλλά νά βάζετε ἐσωτερικά, τόν ἐσωτερικό στολισμό τῆς ψυχῆς ὡς στόχο.
Ὅταν λοιπόν τρέφουμε αὐτή τήν κενοδοξία στά παιδιά, τά ἀλλοτριώνουμε. Τήν κενοδοξία μετά τήν τρέφει τό εὐρύτερο περιβάλλον, οἱ παπποῦδες καί οἱ γιαγιάδες, οἱ ὁποῖοι δυστυχῶς ἀντιδροῦνε χειρότερα ἀπό τούς νέους. Νά τό ποῦμε καί αὐτό. Καί μία, ἄς ποῦμε, αἰτία τῆς σημερινής ἀλλοτρίωσης, ξέρετε, εἶναι οἱ μεγάλοι ἄνθρωποι. Δέν εἶναι οἱ νέοι ἄνθρωποι. Τά βάζουμε μέ τούς νέους ἀνθρώπους. Δέν φταῖνε οἱ νέοι. Οἱ νέοι εἶναι τά δικά μας φωτοαντίγραφα, τῶν μεγάλων.
Λοιπόν ἔχω ὡς πνευματικά παιδιά νέους ἀνθρώπους, πού προσπαθοῦνε νά φτιάξουν τά παιδιά τους κατά Θεόν ὡς νέοι οἰκογενειάρχες. Θέλουν νά κάνουν ὑπακοή οἱ ἄνθρωποι σ’ αὐτά πού λέει ὁ Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία καί ἀντιδροῦνε οἱ γιαγιάδες. «Δέν θά τό ντύσεις τό παιδί σου καρναβάλι; Τό καημένο; Καί θά νιώθει μειονεκτικά; Δέν θά πάει τό παιδί σου στήν ἐκδρομή του σχολείου; Ἀκοινώνητο θά τό κάνεις;». Στεῖλτο στήν ἐκδρομή νά πάρει ναρκωτικά, νά κάνει καί τά αἴσχη, ναί; Καί ἀντιδροῦν οἱ γιαγιάδες και οἱ παππούδες. Καί αὐτό εἶναι μία ἀπόδειξη, ἄν θέλετε, τοῦ ὅτι φταῖνε αὐτοί. Δέν φταῖνε τά παιδιά.
Μήν κατηγοροῦμε τά παιδιά. Γιά νά μήν σᾶς πῶ αὐτό, πού λέει ὁ Πατερικός Λόγος, ὅτι παραχωρεῖ δηλαδή ὁ Θεός νά βασανίζονται οἱ γονεῖς ἀπό τά παιδιά, γιατί φταῖνε οἱ γονεῖς. Αὐτό ἔχει γίνει σήμερα. Τά παιδιά εἶναι τύραννοι. Γιατί εἶναι τύραννοι, γιατί φταῖνε οἱ γονεῖς καί πληρώνουν τά λάθη τους.
Καί παραχωρεῖ ὁ Θεός, ἐπειδή λειτουργοῦν οἱ πνευματικοί νόμοι, νά πάθεις ἀπό αὐτόν, πού τοῦ ἔκανες κακό. Ἐπειδή δέν ἤσουν σωστός γονιός, δέν ἤξερες νά μεγαλώσεις τό παιδί σου, τοῦ τά ἔδωσες ὅλα ἐκτός ἀπό τό ἕνα, πού ἔπρεπε νά τοῦ δώσεις· τόν Χριστό βέβαια. Καί λέει: «Ἐγώ ὅλη τή ζωή μου γιά τό παιδί μου ἀγωνιζόμουνα». Ναί, δηλαδή νά τοῦ δώσεις χρήματα, κτήματα, φορέματα, φαγητά· τόν Χριστό τόν ἔδωσες; Ὄχι. Τίποτα δέν τοῦ ἔδωσες. Ἤ μᾶλλον τοῦ ἔδωσες ἐργαλεῖα, γιά νά καταστραφεῖ.
Διότι, ὅταν ἀφήσεις χρήματα σ’ ἕνα παιδί, πού δέν ἔχει ἀρετή, λέει ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, τό καταστρέφεις. Γιατί δέν κάνει τόν διαχειριστή. Θά τά χρησιμοποιήσει σάν πιστόλια γιά νά αὐτοκτονήσει. Γιά νά σκοτώσει τούς ἄλλους. Αὐτό γίνεται σήμερα. Τά ἀναρχικά παιδιά εἶναι τά πλουσιόπαιδα. Ἔτσι δέν εἶναι; Κατεξοχήν. Ὁπότε μήν κατηγοροῦμε τά παιδιά. Τούς ἑαυτούς μας νά κατηγορήσουμε καί νά μετανοήσουμε καί νά κλάψουμε καί νά προσευχηθοῦμε γιά τά παιδιά. Θά πεῖς: «Μόνο θά προσευχηθοῦμε;». Μόνο. Αὐτό τό μόνο εἶναι παντοδύναμο. Ἡ προσευχή εἶναι παντοδύναμη.
Ἦταν μία μάνα· εἶχε δύο κόρες πού ξεπορτίζανε· μαζευόντουσαν ὅποτε θέλανε. Ὑπακουή μηδέν. Ἡ μάνα σιωπή και προσευχή ὅμως. Φεύγανε οἱ κόρες, στά γόνατα ἡ μάνα. Γυρίζανε οἱ κόρες, στά γόνατα ἡ μάνα. Στό τέλος ξέρετε τί τῆς εἴπανε; «Μάνα σταμάτα νά κάνεις προσευχή, γιατί μᾶς τά χαλᾶς ὅλα. Δέν μποροῦμε νά κάνουμε τίποτε».
Καταλάβατε τί δύναμη ἔχει ἡ προσευχή; Νά στηριχτοῦμε στά γόνατα καί νά δεῖτε πῶς ἀλλάζουν τά παιδιά καί πῶς ἀφήνουν τά ναρκωτικά καί τά πάντα. Αὐτά πού σᾶς λέω ἔχουν ἐπιβεβαίωση στήν πράξη. Γνωρίζω πολλά παραδείγματα αλλά να μήν σᾶς κουράζω τώρα. Παιδιά, πού ἄφησαν τά ναρκωτικά ἐξαιτίας τῆς προσευχῆς τῶν γονέων. Δέν ξέρω ἄν σᾶς ἀπάντησα.
- Κάποια κυρία σήκωνε τό χέρι; (Δίνεται ὁ λόγος για ἐρώτηση.)
Ἐρώτηση: – Ἤθελα νά πῶ γι΄ αὐτό πού εἴπατε γιά τά μωρά. Ὅτι εἶναι μωρά. Νά μήν τούς μιλᾶμε ἔτσι μέ ὄμορφα λόγια; Ὅταν ἀγαπᾶς τό παιδάκι καί σοῦ βγαίνει νά τοῦ μιλήσεις ἀπό ἀγάπη μέ ὄμορφα λογάκια, τοῦ κάνεις κακό; Νά τοῦ πεῖς, ἄς ποῦμε: «Ἀγάπη μου, τί ὄμορφο μωρό εἶσαι… Εἶναι κακό αὐτό;».
- Ὡραῖα. Τήν ἀκούσατε τήν ἐρώτηση; Ἔχεις τό παιδάκι σου καί ἀπό ἀγάπη σοῦ βγαίνει νά τοῦ πεῖς: «Τί ὡραῖο πού εἶσαι!». Ἐ;
- Θέλω νά τοῦ πῶ: «Τί κουκλάκι πού εἶσαι; Εἶναι κακό δηλαδή νά τό πάρουμε ἀγκαλιά, νά τό χαϊδέψουμε;».
Ἀπάντηση: – Λοιπόν εἶναι κακό. Προσέξτε τώρα τό γιατί εἶναι κακό. Διότι τό ξεχωρίζεις ἀπό τόν Θεό. Τοῦ δίνεις μιά ψεύτικη χαρά, μιά ἐγωιστική χαρά. Ἔκανε κάτι καλό τό παιδί; Ξέρετε τί θά τοῦ ποῦμε; Δέν θά τοῦ ποῦμε ὅτι δέν εἶναι καλό. Καλό εἶναι. Θα τοῦ πούμε ὅτι ἤτανε καλό αὐτό πού ἔκανε. Ἔτσι; Ἀλλά θά τοῦ πεῖς κιόλας: «Παιδί μου, ξέρεις πῶς τό ἔκανες αὐτό; Αὐτό μέ τή βοήθεια τοῦ Χριστοῦ τό ἔκανες. Ἔλα νά ποῦμε ἕνα “εὐχαριστῶ” στήν Παναγία». Νά τό συνδέσεις μέ τόν Χριστό.
Ἐρώτηση: – Ὄχι, λέω, ὅταν εἶναι μωρό μωρό, νεογέννητο καί τό βλέπεις.
Ἀπάντηση: – Καί ὅταν εἶναι μωρό μωρό καί νεογέννητο πάλι εἰσπράττει τό μήνυμα ὅτι αὐτό εἶναι τό κέντρο τοῦ κόσμου, ὅταν τοῦ κάνουμε αὐτά τά κανακέματα χωρίς νά τό συνδέουμε μέ τόν Χριστό. Ἔτσι τό κάνουμε αὐτείδωλο. Θυμᾶστε τήν ὁρολογία τοῦ Μεγάλου Ἱεροῦ Κανόνα; «Γέγονα αὐτοείδωλο» λέει. «Ἔγινα εἴδωλο ἐγώ, ἔκανα εἴδωλο τόν ἑαυτό μου».
Κάνουμε λοιπόν καί τό παιδί νά στρέφεται αὐτοερωτικά, νά ἀγαπάει λανθασμένα, ἐμπαθῶς τόν ἑαυτό του. Ἐ, σοῦ λέει: «Τί ὡραῖο μωρό πού εἶμαι!». Ναί. Θά πεῖς βέβαια πώς δέν τά καταλαβαίνει. Τά καταλαβαίνει μιά χαρά, πολύ καλά τά καταλαβαίνει. Πῶς τά καταλαβαίνει; Βλέπει τήν ἔκφραση στό πρόσωπό σας. Καί ἡ ψυχή σας ἀκόμα μυστικά ἐπικοινωνεῖ μέ τήν ψυχή του.
Ἔχει τή δική της γλώσσα μιά ψυχή καί μεταγγίζει τά βιώματα. Ἱδίως ἡ μητέρα καί ὁ πατέρας ἀλλά ἰδίως ἡ μητέρα μεταγγίζουν τά βιώματά τους στό παιδί. Λοιπόν τούς δίνουμε αὐτή τή μάταιη δόξα. Αὐτή τήν ὀμορφιά, πού ἔχει τό μωρό σου, δική του εἶναι; Τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι; Πές ἕνα: «Δόξα τῷ Θεῷ!». «Τί ὡραῖο μωρό, πού ἔφτιαξε ὁ Θεός! Σ’ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, πού μοῦ τό χάρισες καί μοῦ τό δίνεις!».
Δέν εἶναι δικό σου τό μωρό, μήν τό ξεχνᾶς καί αὐτό, ἐ; Μπορεῖ ἄλλωστε νά στό πάρει. Εὐθύνη εἶναι τοῦ Θεοῦ. Ἐσύ εἶσαι ἁπλῶς κηδεμόνας. Δέν εἶσαι ἰδιοκτήτης. «Μοῦ πῆρε» λέει «τό παιδί μου καί τί Θεός εἶναι αὐτός;». Ποιός σοῦ εἶπε ὅτι εἶναι παιδί σου; Ἀντί νά πεῖς: «Δόξα τῷ Θεῷ», πού στό ἔδωσε τόσα χρόνια. Αὐτός σοῦ τόδωσε. Ἐσύ τί τόκανες; Κατά κανόνα τά καταστρέφουμε τά παιδιά.
- Ὁρίστε. (Δίνεται ὁ λόγος γιά ἐρώτηση.)
Ἐρώτηση: – Ἄν θέλουμε νά δείξουμε τήν ἀγάπη μας στό παιδί μας, στόν ἀδερφό μας, στόν φίλο μας, ὄχι γιά νά τόν ἀνεβάσουμε, μπορούμε νά λέμε: «Σέ ἀγαπάω»;
Ἀπάντηση: – Θά τό ποῦμε μυστικά.
Ἐρώτηση: – Θέλουμε νά τό ἐκφράσουμε, θέλουμε νά τό μοιραστοῦμε.
Ἀπάντηση: – Ναί, δέν ἀπαγορεύεται. Καί αὐτό θά τό κάνουμε. Ἀλλά πάντα νά μή χάνουμε τό κέντρο. Γιατί θέλουμε νά δείξουμε τήν ἀγάπη μας; Τό ἔχετε σκεφτεῖ; Γιά νά εὐχαριστηθοῦμε ἐμεῖς. Ἄν ψαχτοῦμε στό βάθος, θά δοῦμε ὅτι μέσα σ’ αὐτή τήν ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης μας, τόν ἑαυτό μας κανακεύουμε στό βάθος.
Ἐρώτηση: – Ἄρα δέν πρέπει νά τό λέμε;
Απάντηση: – Πρόσεξε. Θά τό ποῦμε μέ ἄλλο τρόπο. Ἡ Παναγία μας δέν ἀγκάλιαζε τόν Χριστό; Δέν τόν φιλοῦσε; Τόν φιλοῦσε ἀλλά δέν ἔχανε τόν Χριστό. Εἶχε τόν Χριστό στό κέντρο. Νά μήν χάνουμε τό κέντρο. Τό κέντρο εἶναι πάντα ὁ Χριστός. Καί ἄν διαβάσετε Γέροντα Πορφύριο θά δεῖτε πού λέει: «Ἡ μητέρα νά χαϊδεύει μυστικά τό παιδί. Ὄχι τόσο τό αἰσθητό χάδι, ὅσο τό προσευχητικό χάδι». Πόση προσευχή ἔκανες γιά τό μωρό σου; Αὐτό μετράει. Αὐτό εἶναι ὑγεία. Καί τοῦ μεταγγίζεις αὐτή τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιατί ἡ προσευχή στέλνει χάρη στό μωρό.
Καί τό ζητούμενο δέν εἶναι ἁπλῶς νά τό εὐχαριστήσεις σαρκικά, αἰσθησιακά, ἀνθρώπινα, νά τοῦ δώσεις μιά ἀνθρώπινη παρηγοριά. Αὐτό δέν σώζει. Σώζει νά τοῦ δώσεις τή χάρη, νά τό βοηθήσεις καί αὐτό νά στρέφεται πρός τόν Θεό. Βλέπεις στό κοριτσάκι, ἄν καί μωρό, τοῦ βάζουν ἕναν καθρέφτη. Τί τόν θέλει τόν καθρέφτη τό μωρό, ἐ; Κοριτσάκι, σοῦ λέει, πρέπει νά μάθει μέ τούς καθρέφτες. Εἶναι σωστό; Λάθος. Ἀντί νά τοῦ βάλεις μιά εἰκονίτσα νά βλέπει τόν Χριστό. Τόν Χριστό πρέπει νά βλέπει τό μωρό. Καταλάβατε;
Τραγικά λάθη κάνουμε καί δέν τά συνειδητοποιοῦμε. Τό βαφτίζουν τό μωρό καί μετά τό βάζουν νά χορέψει. Ναί! Γελᾶτε; Εἶναι τραγικά λάθη. Εἶναι δυνατόν ἀμέσως νά τό ξεβαφτίσουμε δηλαδή; Ἀφοῦ ἀπαγορεύεται ὁ χορός. Διαβάστε τούς κανόνες νά δεῖτε. Ἀμέσως νά τό βάλεις στον χορό. Κάνεις τό πᾶν γιά νά διώξεις τή χάρη. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τά κάνουμε, τά καταστρέφουμε τά παιδιά, τά ταλαιπωροῦμε.
Καί τό καλύτερο πώς μέσα ἀπ’ αὐτή τήν κατάσταση λές: «Ἐγώ δείχνω τήν ἀγάπη μου στό παιδί». Ἄν δείχνεις τήν ἀγάπη σου, πρόσεξε, γιατί ἡ ἀγάπη ἔχει προϋποθέσεις. Ποιά εἶναι ἡ σωστή ἀγάπη; Ἡ σωστή ἀγάπη εἶναι αὐτή πού βοηθάει τόν ἄλλον νά πάει στόν Χριστό, ὄχι νά ἔρθει σέ σένα. Προσέξτε. Δείχνουμε ἀγάπη στά παιδιά γιά ποιό λόγο; Γιά νά έρθει σέ μᾶς ἤ γιά νά πάει στόν Χριστό;
Πολλές φορές ἡ μάνα προσπαθεῖ νά ὑπερκεράσει τόν πατέρα, ἔτσι; Γιατί θέλει τό παιδί δικό της. Να τό τραβήξει, νά τό ἐλκύσει. Δωράκια, ξέρω ΄γώ, χαϊδέματα· κι ὁ πατέρας τό ἴδιο. Τί εἶναι ὅλο αὐτό; Δέν εἶναι ἀρρωστημένο πρᾶγμα; Θέλει νά κάνει πέρα τόν σύζυγο ἤ τή σύζυγο ἀντιστοίχως. Ἀντί καί οἱ δυό νά ἔχουνε στόχο νά τό πᾶνε τό παιδί στόν Χριστό. Καί τότε λειτουργεῖ σωστά ἡ οἰκογένεια. Άλλιῶς λειτουργεῖ διαχωριστικά.
Καί φαίνεται πως οὐσιαστικά προσπαθεῖς νά πάρεις τά παιδιά σου μέ τό μέρος σου. Κάνει κάτι ἀνάλογο καί ὁ σύζυγος καί τότε τά παιδιά “παίζουν”. Ἔτσι σοῦ λέει τοό παιδί: «Ὁ μπαμπάς εἶναι γιά αὐτά τά πράγματα καί ἡ μαμά γιά τά ἄλλα». Καί κάνει καί αὐτό τό κουμάντο του, “παίζει” καί αὐτό καί ἐκμεταλλεύεται τούς μέν καί τούς δέ. Τί νομίζετε ὅτι εἶναι χαζά τά παιδιά; Μιά χαρά εἶναι καί μᾶς δουλεύουνε, μᾶς “παίζουνε”, μᾶς ἐκμεταλλεύονται.
Ἄν ὅμως περάσεις στό παιδί ὅτι: «Ξέρεις, παιδί μου, κέντρο στήν οἰκογένειά δέν εἶναι ὁ μπαμπάς σου οὔτε ἡ μαμά. Κέντρο εἶναι ὁ Χριστός. Ἑπομένως ὁ μπαμπάς καί ἡ μαμά κάνουν ὑπακοή στόν Χριστό. Ἔτσι καί τά παιδιά πρέπει νά κάνουν ὑπακοή στόν Χριστό. Καί ὑπάρχει ἕνας νόμος ἐδῶ, ὄχι ὁ νόμος τοῦ μπαμπᾶ ἤ τῆς μαμᾶς ἀλλά ὁ νόμος τοῦ Χριστοῦ καί ἐκεῖ κάνουμε ὑπακοή ὅλοι».
Τότε τό σώζεις τό παιδί. Καί τότε βιώνει μία εὐλογημένη κατάσταση ἡ οἰκογένεια. Τότε εἶναι ἡ Ἁγία Τριάδα. Εἰκονίζει τήν Ἁγία Τριάδα, ἡ ὁποία εἶναι τρία πρόσωπα καί εἶναι ἕνας Θεός. Γιατί; Γιατί ἔχουν τό ἴδιο θέλημα. Ἔτσι καί οἱ γονεῖς ἔχουν τό ἴδιο θέλημα. Ποιό; Τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ὅταν λειτουργοῦν ἔτσι. Καί μέσα σέ αὐτό μπαίνουν καί τά παιδιά. Ἄν ὅμως οἱ γονεῖς ἔχουν ὁ καθένας τό δικό του θέλημα, τραβάει ὁ ἔνας ἀπό ἐδῶ κι ὁ ἄλλος ἀπό ἐκεῖ, τότε καί τά παιδιά φυσικά θά τραβήξουν, ὅπου θέλει τό καθένα.
Κατά συνέπεια ἔχουμε τή διάσπαση. Καί, ἄν δέν βγεῖ διαζύγιο, ὅπως γίνεται συχνά σήμερα, ἐ, θά ζοῦνε μία συμβατική ζωή. Θά εἶναι ξενοδοχείο ὕπνου καί φαγητοῦ τό σπίτι καί δέν θά μπορεῖ νά βλέπει ὁ ἕνας τόν ἄλλο. Καί τά παιδιά θά σκοτώνονται μεταξύ τους. Γιατί σκοτώνονται; Γιατί σκοτώνονται οἱ γονεῖς. Καταλάβατε; Ὅλη ἡ ἱστορία λοιπόν εἶναι ἐκεῖ. Νά τά πάρουμε στά σοβαρά, νά ἀγωνιστοῦμε νά μάθουμε κατ’ ἀρχάς τί λέει ἡ πίστη μας. Πῶς θά θεραπευτοῦμε, πῶς θά θεραπευτεῖ ἡ ψυχή μας. Ἡ Ὀρθοδοξία, εἶναι ἡ ἰατρεία τῆς ψυχῆς. Εἶναι ὁλόκληρο θεραπευτικό πακέτο.
Ὅπως, γιά νά μάθεις Ἰατρική σώματος πρέπει νά φοιτήσεις δέκα καί δώδεκα χρόνια και, ἄν μάθεις καί ὅ,τι μάθεις, ἔτσι καί ἡ ψυχή εἶναι ὁλόκληρη ἐπιστήμη. Λοιπόν δέν τήν ξέρεις; Πέστα σέ πνευματικό, κάνε ὑπακοή, μή βάζεις τή δική σου γνώμη πάνω ἀπό τή γνώμη τοῦ πνευματικοῦ. Μετά δέν θεραπεύεσαι. Εἶναι σά νά πηγαίνεις στόν γιατρό καί να τοῦ λές: «Γιατρέ ἐγώ νομίζω αὐτό τό φάρμακο (πρέπει) νά μοῦ δώσεις. Γίνεται θεραπεία μετά;
(Σημείωση: Δέν θέλω νά θίξω κανέναν· μέ συγχωρεῖτε. Ἁπλῶς τά λέω ἔτσι ἄμεσα, γιά νά εἶναι ἴσως πιό ζωντανός ὁ λόγος).
- Τώρα δέν ξέρω καί τί χρόνο ἔχουμε, πάτερ Ἀντώνιε, μήν κάνω κατάχρηση.
- Καί ἐμεῖς νά μήν κάνουμε κατάχρηση σέ σᾶς.
- Καί μέχρι αὔριο, ἄν θέλετε, από τήν πλευρά μου κάθομαι.
- Ἄ Ὡραῖα! (Το ακροατήριο)
- Ὁρίστε. (Δίνεται ὁ λόγος γιά ερώτηση.)
Ἀρχιμανδρίτης Σάββας Ἁγιορείτης
Ἱερός Ναός Ἁγίων Ἀναργύρων,
Πενταπλάτανος Γιαννιτσῶν
hristospanagia@yahoo.gr
http://www.hristospanagia.gr/?p=38774#more-38774
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου